Friday 23 April 2010

Ορθογραφία και greeklish

Στο θέμα της ορθογραφίας έχω αναφερθεί και παλιότερα στο blog μου. Όπως είχα αναφέρει τότε, δίνω μεγάλη σημασία στην ορθογραφία και τη σωστή σύνταξη των προτάσεων.

Σχετικά με το αν τα greeklish επηρεάζουν ή όχι τον τρόπο γραφής των νέων έχουν γραφτεί άπειρες γραμμές και έχουν γίνει αναλύσεις επί αναλύσεων από γλωσσολόγους και ψυχολόγους.

Εγώ θέλω αρχικά να αναφερθώ στην ορθογραφία και στα greeklish ξεχωριστά.

Θα ξεκινήσω από την ορθογραφία λοιπόν χωρίς να τη συσχετίσω με τα greeklish. Ως εκπαιδευτικός (για όσους δεν το γνωρίζουν είμαι καθηγήτρια γαλλικών) διαπιστώνω ότι οι μαθητές μου κάνουν συχνά λάθος στη γραφή μιας λέξης. Δεν ελέγχω τακτικά το τετράδιο όπου γράφουν τις άγνωστες λέξεις τους, αλλά μερικές φορές περνάω από δίπλα τους για να δω κυρίως αν έχουν γράψει σωστά την γαλλική λέξη και συνειδητοποιώ ότι η μετάφραση στα ελληνικά είναι ανορθόγραφη. Αυτό που μου κάνει μεγαλύτερη εντύπωση είναι η αντίδρασή τους όταν το λέω, η οποία είναι "ε σιγά, δεν πειράζει". Ύστερα από αυτό μπορεί να διορθώσουν το λάθος χωρίς όμως να δώσουν μεγάλη σημασία ή και να αφήσουν την λέξη γραμμένη έτσι ανορθόγραφα.

Χθες έκανα μάθημα σε ένα αγοράκι τετάρτης δημοτικού και έκανε ένα λάθος στη σύνταξη. Όταν του εξήγησα ότι η σύνταξη στα γαλλικά είναι η ίδια με τα ελληνικά και του έδωσα το παράδειγμα στα ελληνικά και μετά στα γαλλικά, γύρισε και μου είπε "α για αυτό λένε ότι πρέπει να ξέρεις καλά τη γλώσσα σου για να μπορέσεις να μάθεις μια ξένη γλώσσα"! Μου έκανε εντύπωση που ένα τόσο μικρό παιδί είχε την ωριμότητα να πει αυτή τη φράση.


Δεύτερο σημείο στο οποίο θέλω να σταθώ είναι ότι τα σημερινά παιδιά δεν έχουν μάθει καθόλου να χρησιμοποιούν το λεξικό. Εγώ ως μαθήτρια - από το δημοτικό ακόμα - είχα το λεξικό σαν δεξί μου χέρι. Δεν μπορούσα να διανοηθώ να κάνω μια άσκηση στα αγγλικά ή στα γαλλικά, να μην καταλαβαίνω το νόημα μιας πρότασης εξαιτίας μιας άγνωστης λέξης (εκτός αν έβγαινε νόημα από τα συμφραζόμενα) και να μην ανοίξω το λεξικό για να μου λυθεί η απορία της σημασίας της εκάστοτε φράσης. Έχουν έλλειψη περιέργειας; Βαριούνται; Δεν ενδιαφέρονται; Δεν μπορώ να το καταλάβω. Περιμένουν να έρθουν στο μάθημα και να τους πει η δασκάλα τι σημαίνει κάτι που δεν καταλαβαίνουν, έτοιμο φαΐ δηλαδή!

Για μένα η γλώσσα, είτε πρόκειται για τη μητρική είτε για ξένη, είναι κάτι το μαγικό, σαν ένα κουβάρι που πρέπει κάθε φορά να ξεδιαλύνεις, σαν ένα γρίφο που πρέπει να λύσεις και δεν πρέπει να προσπερνάς τα μικρά προβλήματα που ίσως σου δημιουργεί χωρίς να προσπαθήσεις να τα κατανοήσεις. Μόνο έτσι βελτιώνεις τις γνώσεις σου και προχωράς μπροστά.

Προσωπικά ακόμα και στα ελληνικά αν κάποια στιγμή θέλω να γράψω μία λέξη και δεν είμαι απόλυτα σίγουρη για την ορθογραφία της θα ανοίξω το ερμηνευτικό λεξικό για να επιβεβαιώσω τον τρόπο γραφής.

Και θα περάσω τώρα στο δεύτερο μέρος αυτού του post, τα greeklish.

Όταν πήγαινα στην έκτη δημοτικού (πίσω στο 1991) ο δάσκαλος που είχα μας είχε πει ότι θα έρθει μια εποχή που θα γράφουμε τα ελληνικά με λατινικούς χαρακτήρες και μας είχε γράψει κατ'αυτόν τον τρόπο μια πρόταση στον πίνακα. Τότε μου είχε φανεί υπερβολικό και εξωπραγματικό αυτό και είχα πει αποκλείεται να γράψουμε ποτέ έτσι! Πόσο προφητικός ήταν! Τότε μάλιστα δεν υπήρχε ούτε το ίντερνετ ούτε οι υπολογιστές όπως τους γνωρίζουμε σήμερα.

Όταν το 1999-2000 γνώρισα το ίντερνετ εξοικιώθηκα και εγώ με την γραφή αυτή. Απλά έγραφα τις λέξεις αντί με ελληνικούς χαρακτήρες με λατινικούς, μένοντας πιστή στην ηχητική απόδοσή τους. Για το θήτα αρχικά χρησιμοποιούσα το 8 για να είναι οπτικά όσο πιο κοντά θα μπορούσε στην ελληνική λέξη και να μην υπάρχει σύγχυση στο "th"= τη με το "th"=θ. Στην πορεία όμως έμαθα και συνήθισα το θήτα να το γράφω με τον δεύτερο τρόπο. Ομοίως για το ωμέγα πατούσα το "w" κ.ο.κ.

Σήμερα, δέκα χρόνια μετά αντιλαμβάνομαι ότι ακόμα και τα greeklish έχουν εξελιχθεί και δεν είναι όπως τα είχα γνωρίσει. Βλέποντας σχόλια μαθητών μου σε διάφορες φωτογραφίες στο Facebook πραγματικά πλέον είναι πολύ δύσκολο να διαβάσεις τι γράφουν. Αφαιρούν εντελώς τα φωνήεντα από τις λέξεις, για το σίγμα αντί για "s" χρησιμοποιούν το "c", στις μονοσύλλαβες λέξεις βάζουν μόνο το πρώτο γράμμα κλπ.

Μερικά μικρά παραδείγματα:

" e kl dn c eipa k tpt" = "ε καλά δεν σου είπα και τίποτα"

"k gw cgpw azelfh pcixh mmm" = "κι εγώ σ'αγαπώ αδελφή ψυχή μου"

"9ec n c paro ena tetio ct gene9lia mac? " = "θέλεις να σου πάρω ένα τέτοιο στα γενέθλιά μας;" (γιατί τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει το 9=θ αντί του 8=θ που οπτικά είναι πιο κοντά μου είναι πραγματικά ανεξήγητο!)

Και αυτά ήταν από τα σχετικά εύκολα!!

Όλα τα παραπάνω είναι σκέψεις που κάνω εδώ και πολύ καιρό και ήθελα να τα αναρτήσω για να συζητήσουμε αυτά τα σημεία με όλους εσάς. Πραγματικά με ενδιαφέρει η άποψή σας και ελπίζω να βγει μια εποικοδομητική συζήτηση από αυτό το post!



10 comments:

  1. Νομίζω πως τα παιδιά (κυρίως) προσπαθούν να επικοινωνήσουν όσο πιο απλά και γρήγορα γίνεται. Δεν τους ενδιαφέρει ούτε η προέλευση της λέξης, ούτε η σωστή γραφή της, ούτε καν η προφορά της. Θέλουν απλώς να εκφράσουν όσο πιο σύντομα γίνεται, αυτό που θέλουν να πουν.

    Διαβάζοντας ή ακούγοντας κανείς αυτά τα παιδιά να συζητούν, διαπιστώνει ότι το ιδανικό για αυτά θα ήταν να μπορούσαν να επικοινωνήσουν μέσω τηλεπάθειας. Αφού όμως δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο, τότε αρκούνται σε αυτόν τον τρόπο γραφής και ομιλίας.

    Δεν ξέρω ποιοι μπορεί να είναι οι πραγματικοί λόγοι που τους οδηγούν σε αυτόν τον κώδικα επικοινωνίας. Η εντύπωση που έχω είναι ότι απλά βαριούνται. Βαριούνται να σκεφτούν και να τακτοποιήσουν τη σκέψη στο κεφάλι τους πριν την εκφράσουν. Φοβάμαι ότι πολλές φορές αποφεύγουν να εκφραστούν γενικώς, επειδή βαριούνται τη διαδικασία. Ακόμη και αυτή την απλοποιημένη που έχουν αναπτύξει.

    Παρ' όλα αυτά, δε θεωρώ ότι αυτή βαρεμάρα είναι η πραγματική αιτία του προβλήματος αλλά το σύμπτωμα που προκύπτει από διάφορες άλλες καταστάσεις (άλλη, μεγάλη κουβέντα). Πιστεύω απλώς ότι και ο λόγος (γραπτός και προφορικός), έχει επηρεαστεί άμεσα από την ασθένεια των καιρών που θέλει τους ανθρώπους απαθείς κι απαίδευτους.

    ReplyDelete
  2. Τα greekglish τα απεχθάνομαι - αλλά είναι αλήθεια ότι βολεύουν στο γράψιμο διότι είναι πιο εύκολα και χρειάζονται λιγότερη προσοχή για να γράψεις σωστά. Τα θεωρώ ΟΚ να χρησιμοποιούνται σε chat λόγω ταχύτητας, αλλά σε πιο μόνιμα μέρη όπως blogs, comments κτλ θεωρώ πως πρέπει να χρησιμοποιούνται τα ελληνικά διότι μένουν περισσότερο στο χρόνο.

    ReplyDelete
  3. MyTwoCents, συμφωνώ εν μέρει. Σίγουρα τα παιδιά σήμερα θέλουν να επικοινωνούν όσο πιο γρήγορα γίνεται. Από την άλλη ακόμα και αυτή η επικοινωνία είναι καλύτερη από το τίποτα. Μακάρι όταν ήμασταν και εμείς μαθητές να είχαμε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook και να είχαμε επαφή με τους συμμαθητές μας είτε όσο ήμασταν μαθητές είτε μετά, όταν τελειώσαμε το σχολείο. Ίσως με αυτον τον τρόπο να δημιουργούνταν πιο στενές φιλίες που να διαρκούσαν στο χρόνο.

    Βέβαια στην πλειοψηφία αυτών που λένε δεν εκθέτουν κάποιον βαθύ προβληματισμό και κάποια ανησυχία, απλά λένε τα καθημερινά νέα τους με τον λακωνικότερο δυνατό τρόπο. Από την άλλη αν δεν είσαι ξένοιαστος σε αυτήν την ηλικία, σε ποιά θα είσαι; Σίγουρα υπάρχει η μέση οδός, η οποία πιστεύω εκφράζεται περισσότερο όταν βρίσκονται πρόσωπο με πρόσωπο με τους φίλους τους.

    Ακόμα και μέσα στην τάξη αν τύχει να συζητήσουμε κάποιο θέμα έχουν θέση και άποψη, δεν πιστεύω ότι είναι άβουλα όντα χωρίς γνώμη. Απλά ακολουθούν μια τάση, μια μόδα όπως γίνεται πάντα σε άτομα αυτής της ηλικίας.

    Όπως είπες και εσύ το θέμα σηκώνει μεγάλη συζήτηση. Εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία του κάθε παιδιού, των καθηγητών του στο σχολείο και την όρεξή τους να μάθουν πραγματικά στα παιδιά πράγματα, και τον ρόλο και τη συμμετοχή των γονιών στην ανατροφή των παιδιών.


    Θέμο, συμφωνώ μαζί σου. Τα πρώτα χρόνια δεν με πείραζε να βλέπω greeklish οπουδήποτε, τώρα όμως και εγώ τα χρησιμοποιώ μόνο όταν κάνω chat. Σε blogs, comments ή οπουδήποτε αλλού δεν το θεωρώ σωστό να γράφει κανείς με greeklish.

    Σε γενικές γραμμές πάντως πιστεύω ότι τα παιδιά μπορούν να τραβήξουν μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στα σωστά ελληνικά και τα greeklish, απλά χρησιμοποιώντας κατά κόρον τα greeklish μερικές φορές επηρεάζονται και μπερδεύουν την ορθογραφία. Δε νομίζω ότι είναι εντελώς ανορθόγραφα, δεν θέλω να το πιστέψω αυτό!

    ReplyDelete
  4. καλησπερα σας , ο γ. κακλαμανης στο βιβλιο του ''επι της δομης του νεοελληνικου κρατους '' λεει ...ολα και μεχρι το 1967 θα διεκινουντο ευνοητος στον αποηχο του κλιματος του εμφυλιου-της μεγαλυτερης παρωδιας που παρουσιασθηκε ποτε στην ελληνικη ιστορια . ειναι δυσκολο να αντιληφθη κανεις πως οι εκκαθαρισεις στην ελλαδα κρατησαν πανω απο 20 χρονια μετα την ηττα του εμφυλιου πολεμου , το πραγμα ομως καταντα απλο αν σκεφθη κανεις , οτι δεν ηταν ο κινδυνος επαναληψεως ενος κινηματος μετα απο ενα ηδη ηττημενο κινημα...αυτο που επρεπε να επιτευχθη ηταν να απαλειφθη η πολιτιστικη ιδιατεροτητα του ελληνικου χαρακτηρα που επεβαλε η ενταξη της ελλαδος στη δυση. ουσιαστικα δηλ. οι εκκαθαρισεις ηταν κατα της ελληνικης παιδειας ...

    ReplyDelete
  5. Γεια σου Δανάη,

    Κι εγώ πάντα είχα λεξικό δίπλα μου και δεν κρύβω ότι το έχω ακόμα. Οταν δουλεύεις και πρέπει να επικοινωνείς συνεχώς σε μία ξένη γλώσσα το τελευταίο που θέλεις είναι να κάνεις ένα λάθος που θα σε φέρει σε δύσκολη θέση.

    Για τους σημερινούς μαθητες δεν έχω άποψη, αλλά είναι δεδομενο ότι τα greeklish θα έχουν επηρρεάσει την ορθογραφία τους. Οταν γράφεις συνεχώ μία λέξη με έναν τρόπο είναι δύσκολο να θυμηθείς τον άλλο ακόμα και αν πρόκειται για τον σωστό. Εκεί νομίζω οφείλεται και η ανορθογραφία. Στη δύναμη της συνήθειας.

    ReplyDelete
  6. Αυτό το μαγικό χαρακτήρα της γλώσσας τον νιώθω κι εγώ. Όλοι βλέπουμε μαγεία γύρω μας, αλλά σε διαφορετικά πράγματα. Άλλοι μαγεύονται από την τέχνη, άλλοι από τα μαθηματικά, άλλοι από την μαγειρική. Κάποιοι μαγεύονται από τη γλώσσα. Αυτοί που μαγεύονται από τη γλώσσα αγαπούν τα λεξικά και τα βιβλία γραμματικής. Δεν είναι τυχαίο ότι έγινες δασκάλα γαλλικών :-)

    Τα greeklish σίγουρα επηρεάζουν την ανορθογραφία, αλλά περισσότερο την επηρεάζει το "ε καλά, δεν έγινε τίποτα". Γενικά τα τελευταία χρόνια έχουμε αρχίσει να δίνουμε περισσότερη σημασία στην επικοινωνία κι όχι στην παρουσίαση της γλώσσας (δεν ξέρω αν είναι σωστός ο όρος, αυτό που έχω στο μυαλό μου είναι το αγγλικό form). Αλλά και τα παιδιά τι να κάνουν αν οι γονείς τους και οι δάσκαλοί τους δεν τα διορθώνουν; Εμάς θυμάμαι δεν μας άφηναν σε ησυχία, ούτε στο σχολείο ούτε στο σπίτι. Όσο να 'ναι, πες πες όλο και κάτι θα σου μείνει...

    ReplyDelete
  7. Σοφία έχεις απόλυτο δίκιο!

    Να φανταστείς μόλις τώρα είχα αμφιβολία για μια λέξη πώς γράφεται στα ελληνικά και σηκώθηκα και έψαξα στο λεξικό αφού στο google τελικά είχε περισσότερα αποτελέσματα με τη λάθος γραφή (με -ει-) και λιγότερα με τη σωστή (με -ι). Μου αρέσει να χρησιμοποιώ το λεξικό! :)

    ReplyDelete
  8. Κι εγω ειχα μαθει με το λεξικο ειδικα για τις ασκησεις των ξενων γλωσσων... ισως κι επειδη δεν υπηρχε κανεις να με βοηθησει απο την οικογενεια. Τωρα; Αρχισε να ρωταει η μικρη μου αδερφη καποιες λεξεις. Επειδη εγω ειχα τα δικα μου διαβασματα, της εδωσα ενα λεξικο να βρισκει τις λεξεις. Ε λοιπον οχι μονο δεν ειχε ιδεα πως να το χρησιμοποιησει αλλα αρχισε να λεει στους γονεις μας πως "η Μαρια δε με βοηθαει"! Μασημενη τροφη δε λες τιποτα.. Οσον αφορα τα γκρικλις.. πολλες φορες δεν καταλαβαινονται μεταξυ τους! Απ οσα εχω ακουσει παλια τα γκρικλις ηταν "υποχρεωτικα" λογω του κινδυνου ασυμβατοτητας των ελληνικων χαρακτηρων στους υπολογιστες. Τωρα που τετοιο προβλημα δεν υπαρχει δεν καταλαβαινω πως εχουν επικρατησει, εγω τα θεωρω πολυ δυσχρηστα.

    ReplyDelete
  9. Χθες διάβασα ένα άρθρο στο ίντερνετ αλλά δεν μπορώ να το βρω για να σας παραπέμψω δυστυχώς. Μιλούσε για τη Γαλλία και έλεγε ότι τα παιδιά δεν ξέρουν να χρησιμοποιούν το λεξικό και τις εγκυκλοπαίδειες. Συγκεκριμένα ανέφερε την περίπτωση ενός καθηγητή που έβαλε έναν μαθητή να βρει πληροφορίες για τον Jean-Jacques Rousseau και ο μαθητής είπε ότι δεν υπήρχαν πληροφορίες. Όταν ο καθηγητής του τις έδειξε, ο μαθητής είπε ότι έψαξε στο γράμμα "J"!! Και δεν του πέρασε καν από το μυαλό μήπως έπρεπε να ψάξει στο "R"!! Αν είναι δυνατόν!

    ReplyDelete
  10. Το ότι τα γράμματα Ψ/ Ξ / Θ δεν υπάρχει γράμμα στα λατινικά να τα γράψεις που το πας ?. Όσο για το πόσο βλάπτει την γλώσσα πέρα από την ανορθογραφία. Να φανταστείς ότι πολλά παιδιά από συνήθειο γράφουν καμιά φορά ''κσ'' στο χαρτί. Διότι στα Gre/ish χρησιμοποιούν ''ks'' για να εκφράσουν το γράμμα 'ξ' .....

    ReplyDelete